• Anasayfa
  • Favorilere Ekle
  • Site Haritası
  • https://www.facebook.com/oykusilayazici
Okul Fotoğraflarım

Kemoterapiye bağlı yan etkiler önlenebilir mi?

Kemoterapiye bağlı yan etkiler önlenebilir mi?

Kemoterapiye bağlı yan etkiler genellikle 24-48 saat içinde başlar ve çoğunlukla 7-10 gün içinde azalır veya kaybolur. Bazı yan etkiler uzayabilir.

  • Bulantı ve kusma: Beynin bulantı ve kusma merkezini baskılayan ilaçlar kullanılmaktadır.

  • İştahsızlık ve kilo kaybı: İştahsızlık ve kilo kaybı gelişen hastalarda oral beslenme ürünleri kullanılmaktadır.

  • İshal: Kemoterapi alırken dışkılama düzeninde değişiklik söz konusu olabilir. Bu durum belirli sınırlar içinde önemli olmayabilir. Günde 4-5 defadan fazla sulu dışkılama ishal olarak kabul edilir. İshal devam ediyorsa, sindirim sistemini tahriş edebilecek çiğ sebzeler, fındık, yağlı gıdalar, çikolata, baharatlı acılı yemekler ve alkollü içeceklerden uzak durulmalı; ishali kesmede yardımcı olabilecek haşlanmış patates, pirinç lapası, makarna, muz, şeftali, yoğurt tüketilmelidir. Ayrıca günde en az 3 litre sıvı (su, elma suyu, açık çay, ayran gibi) tüketilmeli; süt ve süt ürünlerinden uzak durulmalıdır. Ayrıca anüs bölgesi her dışkılamadan sonra ılık su ile temizlenmelidir. Bu dönemde doktorunuzun önerdiği ishal kesici ilaçlar düzenli kullanılmalıdır. Eğer ishal iki günden fazla sürer ve günde 6-8 defayı aşar; karında kramp tarzı ağrılar iki günden fazla sürerse doktorunuza başvurunuz.

  • Kabızlık: Dışkının sertleşmesi ve dışkılamanın her zamankinden daha az olmasına dayalı gerçekleşen kabızlığa ilaçların yanı sıra daha az yemek yemek, daha az sıvı tüketmek ve daha az hareket etmek de yol açabilir. Kabızlığı gidermek için bol sıvı ve posalı gıdaların (çiğ ve pişmiş sebzeler, meyveler, kayısı ve erik hoşafı gibi) tüketilmesi; kabızlık yapabilecek gıdalardan (patates, pilav, makarna) uzak durulması, yürüyüş gibi fiziksel aktivitelere önem verilmesi ve aynı saatte dışkılamaya özen gösterilmesi gerekir. Bu dönemde doktorunuzun önerdiği kabızlık ilacı düzenli kullanılmalıdır. 2 günden fazla dışkı ve gaz çıkışı yoksa, bulantı, kusma varsa mutlaka doktorunuzla görüşüp hastaneye başvurmalısınız.

  • Cilt ve Tırnaklar: Kemoterapi alırken cilt ve tırnaklarda bazı değişiklikler gözlenebilir. Tırnaklar kolay kırılabilir, çizgilenmeler görülebilir, kemoterapi verilen damarlarda renk koyulaşması olabilir. Tedavi bittikten 1-2 ay sonra kaybolabilir. Kemoterapi ciltte koyulaştırma oluşturabileceği için bu süreci en az zararla atlatmak amacıyla güneş ışığına direkt maruz kalınmamalı, koruyucu kremler kullanılmalı, cildin kurumasını engellemek için kısa ve ılık banyolar yapılmalı, nemlendirici ve tırnakları korumak için iş yaparken eldiven kullanılmalıdır. İlaç verilen damarda ilaç verilirken veya daha sonra kızarma, şişlik, ağrı oluşursa mutlaka doktorunuza başvurunuz.

  • Saçlar: Bazı ilaçlarda ilk kürden sonra dökülmeye başlar ve kemoterapi bitiminden birkaç ay sonra tekrar çıkar. Tedavi öncesinde doktorunuz bu konuda size aydınlatıcı bilgi verecektir. Her şeyden önce bu yan etki geçici olup tedavinin bitimi ile birlikte ortadan kalkacaktır. Tedavide kullanılan ilaçlar kıl köklerini etkilediği için saçın yanı sıra; kaş ve vücudun diğer yerlerindeki kıllarda da dökülme olacaktır. Tedavi öncesi mümkünse saçlar kısa kesilmeli, saç kaybını gizlemek için şapka, peruk veya başörtüsü kullanılmalı, saç besleyici ürünler tercih edilmeli ve saç aşırı taranmadan kaşınmalıdır.

  • Kırmızı kanı (hemoglobin) düşük olan sempomatik hastalara kırmızı kan, sarı kanı (trombosit) düşük ve kanaması olan hastalara sarı kan verilir. Beyaz kanı (lökosit) düşük olan ve ciddi enfeksiyon riski olan bazı grup hastalara ise kemik iliğini uyaran ilaçlar verilmektedir. Beyaz kanı düşük olan hastalarda (nötrofil <1000) ateş yok ise koruyucu olarak oral antibiyotik tedavisi başlanır. Beyaz kanı çok düşük olan hastalarda (nötrofil <500) ateş gelişirse bu tablo febril nötropeni olarak adlandırılır ve ölüm riski yüksek olduğu için enfeksiyonun kaynağının saptanması ve damardan geniş etkili antibiyotiklerin verilmesi için, şartlar mümkünse tek kişilik odada izole edilerek yatırılmalıdır. Kemoterapi sonrası genel durumda bozukluk gelişebilir. Kemoterapi sırasında oluşabilecek yan etkilerin geçici olduğu unutulmamalıdır. Hastanın bu süreçte sakin, dayanıklı, umutlu, endişesiz olması bağışıklık sistemini güçlendirir. Bağışıklık sisteminin güçlü olması hem iyileşmede hem de yan etkilerin az hissedilmesinde çok önemlidir.